Ҫумӑрлӑ ҫанталӑк уйӑхӗпех тӑчӗ. Ҫакна пула ял хуҫалӑхӗ шар курать. ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев сӗнӳ панӑ: уй-хирте ҫӗрлесерен те ӗҫлемелле. Ҫапла ҫеҫ пахча ҫимӗҫ юр айне пулмӗ, кун пек ҫеҫ сивӗтиччен пухса кӗртме ӗлкӗрӗпӗр.
Хальлӗхе уй-хирти пахча ҫимӗҫе ҫурри ҫеҫ пухса кӗртнӗ. «Пӗтӗм техникӑпа усӑ курсан йӑлтах пухса кӗртме 7–9 кун кирлӗ», — тенӗ ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Артамонов.
Республикӑри ултӑ районта чӑнах та ҫӗрлесерен те ӗҫлеҫҫӗ. Анчах каллех ҫумӑр ура хурать. Йӗпе-сапара техникӑпа уя тухаймӑн-ҫке-ха. Аграри пӗтӗм вӑйран тӑрӑшать. Апла пулин те ҫакӑ паллӑ: кӑҫал ҫӗрулми тухӑҫӗ, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, сахалрах пулӗ.
Ҫутҫанталӑкӑн хӑйӗн саккунӗ те кӗр енне пушшех те ун кӑмӑлне пӗлсе ҫитерме йывӑр. Республикӑри хӑш-пӗр хуҫалӑхра халӗ ҫӗрулми кӑлараҫҫӗ. Ҫанталӑк ҫумӑрлӑрах тӑнине кура копалкӑпа та кӑлараҫҫӗ, ҫавна май пуҫтарма ҫынсене илсе тухаҫҫӗ. Хальлӗхе мӗнпур лаптӑкӑн ҫуррине кӑна кӑларма ӗлкӗрнӗ-ха. Хирте 47 комбайнпа 73 копалка ӗҫлет.
Красноармейски районӗнче вӑрлӑхшӑн ӳстернӗ куккуруса вырса тӗшӗлеме тухнӑ. Ҫак культурӑна ытти ҫӗрте те, сӑмахран, Вӑрнар, Шупашкар районӗсенче, акса хӑварнисем пур.
Кӗрхисене акасси те малалла пырать. Иртнӗ уйӑхӑн 30-мӗшӗ тӗлне палӑртнин 93,9 процентне ҫӗннӗ. Планпа пӑхнине Элӗк, Патӑрьел, Вӑрнар, Йӗпреҫ, Канаш, Хӗрлӗ Чутай, Муркаш, Пӑрачкав, Ҫӗрпӳ, Шӑмӑршӑ, Ҫӗмӗрле, Етӗрне, Елчӗк районӗсенче пӗтернӗ.
Шупашкар районӗнчи Ленин ячӗллӗ ял хуҫалӑх кооперативӗнче ҫынсене ҫӗршывра ҫирӗплетнӗ чи пӗчӗк шалуран, 7500 тенкӗрен те, сахалтарах тӳленӗ.
Пӑтӑрмаха Шупашкар районӗнчи прокуратура ӗҫ укҫине епле тӳленине тӗрӗсленӗ чухне асӑрханӑ. Кунсӑр пуҫне Апашри хуҫалӑхра (Ленин ячӗллӗ ял хуҫалӑх производство кооперативӗн кантурӗ унта вырнаҫнӑ) ӗҫ укҫипе те вӑхӑтра татӑлма васкамаҫҫӗ иккен.
Ӗҫ саккунне пӑснӑ хуҫалӑх ертӳҫи тӗлӗшпе прокуратура административлӑ ӗҫ пуҫарнӑ. Материала республика Ӗҫ инспекцийӗ пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн директора 5 пин тенкӗлӗх штрафланӑ.
Сӑмах май каласан, асӑннӑ районти панкрута тухас патне ҫитнӗ «Чӑваш бройлерӗ» чӑх-чӗп хапрӑкӗнче те ҫынсене вӑхӑтра шалу тӳлемеҫҫӗ.
Ыран Шупашкарта Сӗт фестивалӗ уҫӑлать. Ӑна юратакансене тӗп хулари «Шупашкар-Арена» пӑр керменӗнче кӗтеҫҫӗ. Вӑл унта 9 сехетрен пуҫласа 15 сехетчен пулӗ.
Фестивальте конкурссем йӗркелӗҫ, сывлӑх центрӗ ӗҫлӗ. Унта сӗте тата юр-вара мӗнле тӗрӗс ӗҫмелли-ҫимелли пирки каласа кӑтартӗҫ. Фестивале килекенсем сӗт тутанса пӑхӗҫ, тӗрлӗ конкурса хутшӑнӗҫ. 9 сехетре концерт пуҫланӗ. Каток ҫинче ярӑнма та май пулӗ.
Уява Чӑвашри паллӑ сӗт предприятийӗсем хутшӑнӗҫ. Фестивале экологи тӗлӗшӗнчен таса, усӑллӑ апат-ҫимӗҫе пропагандӑлас тӗллевпе йӗркелеҫҫӗ. Хальлӗхе республикӑра пурӑнакансем кирлӗ нормӑран 77 процентне ҫеҫ ӗҫеҫҫӗ. Сӗте Чӑваш Енре нумайрах туса илеҫҫӗ, ҫавӑнпа ку кӑтарту сахал.
Канашра тулӑ тирпейлекен савут хута ярасшӑн. Проекта пурнӑҫа кӗртме ӗмӗтленекен «КиПиАй Агро Порецкое» тулли мар яваплӑ общество тулӑран глюкозӑпа фруктоза сиропӗ, тулӑран типӗ клейковина, глюкоза моногидрачӗ, гидрол (меласса), апат-ҫимӗҫ добавкисем хатӗрлесшӗн. Ҫулталӑкра 100 пин тонна тулӑ тирпейлесшӗн. Проектӑн пӗтӗмӗшле хакӗ 6,7 млрд тенкӗрен иртет.
Канаша монохуласен йышне кӗртнӗ май Монохуласене аталантаракан фондран ҫывӑх вӑхӑтра 739 миллион тенкӗ уйӑрмалла. Ку укҫа инженери тата транспорт инфраструктурине аталантарма кайӗ. «Кӗмӗле» уйӑрассине Раҫҫей правительствинче иртнӗ сӑнав канашӗн ларӑвӗнче йышӑннӑ. Унта ҫӗршыври 15 инвестици проектне аталантарма 8 миллиард ытла тенкӗ уйӑрассине пӗлтернӗ.
Республикӑри хуҫалӑхсенче ӗнерхи куна тӗштырӑна тата пӑрҫа йышши культурӑсене мӗнпур вырма лаптӑкӗн 99,5 проценчӗ ҫинчен пухса кӗртнӗ. 13 районта ку ӗҫе вӗҫленӗ. Кашни гектар пуҫне тухӑҫ вӑтамран 22,5 центнера ларать. Пысӑк тухӑҫпа Елчӗк (28,0 ц/га) тата Вӑрнар (27,7 ц/га) районӗсем мухтанма пултараҫҫӗ.
Ҫӗрулми кӑларассипе тата пахча-ҫимӗҫ пуҫтарса илессипе те хуҫалӑхсем малалла тимлеҫҫӗ.
Хальхи вӑхӑтри яваплӑ тепӗр ӗҫ — кӗр аки. Ӗнерхи куна кӗрхисене 87 пин гектар акнӑ, унсӑр пуҫне ҫу туса илмелли культурӑсем 0,8 пин гектар йышӑнаҫҫӗ. Кӗрхисене акассипе планпа пӑхнине Элӗк (100,3% акнӑ), Йӗпреҫ (100,1%), Хӗрлӗ Чутай (100,0%), Муркаш (101,8%), Пӑрачкав (100,0%), Ҫӗмӗрле (128,2%) тата Елчӗк (100,0%) районӗсенче пурнӑҫланӑ.
Авӑн уйӑхӗн 8-мӗшӗ тӗлне республикӑри ял хуҫалӑх организацийӗсенче тата хресчен фермер хуҫалӑхӗсенче 282,5 пин гектар ҫинчен тыр-пул пухса кӗртнӗ. Ку 99,4 процентпа танлашать.
Пӗтӗмпе республикипе 636,7 пин тонна тырӑ пухса кӗртнӗ. Пӗлтӗр ку кӑтарту 496,5 пин тоннӑпа танлашнӑ. Вӑтамран гектартан 22,5 центнер тӗшӗленӗ. Тухӑҫлӑхпа Елчӗк тата Вӑрнар районӗсем палӑрнӑ. Пӗрремӗшӗнче 1 гектартан – 28, иккӗмӗшӗнче 27,7 центнер вырнӑ. 12 районта тырӑ вырса пӗтернӗ.
2,4 пин гектар ҫинчен ҫӗрулми пуҫтарнӑ. Пахча ҫимӗҫе 295 гектар ҫинчен пухса кӗртнӗ. Хуҫалӑхсенче кӗрхисене акас ӗҫ малалла пырать. Авӑнӑн 8-мӗшӗ тӗлне 84 пин гектар акнӑ. Плана ку енӗпе Йӗпреҫ, Муркаш, Пӑрачкав, Ҫӗмӗрле, Елчӗк районӗсем тултарнӑ.
Киров облаҫӗнче Чӑваш Енри сысна ҫурисене тиенӗ урапана тытса чарнӑ. Кун пирки Россельхознадзорӑн Киров облаҫӗнчи пресс-служби пӗлтерет.
Унти патруль служби чӑваш номерӗллӗ урапана авӑн уйӑхӗн 6-мӗшӗнче чарнӑ. Унта 38 сысна ҫури пулнӑ. Анчах водителӗн ветеринари докуменчӗсем ҫумра пулман.
Водитель сысна ҫурисене усламҫӑран туяннине ӗнентерме тӑрӑшнӑ. Лешӗ вара ҫурасене Киров облаҫӗнчи ҫынсенчен пуҫтарнӑ-мӗн.
Малтанлӑха палӑртнӑ тӑрӑх, сысна ҫурисене Вӑрнар районӗнчен илсе тухнӑ. Африка чумине пула вӑл иккӗмӗш зонӑна лекнӗ. Лаборатори тӗпчевӗ сыснасем чирлӗ маррине ҫирӗплетнӗ.
Халӗ ҫурасене каялла илсе килес ыйтӑва пӑхса тухаҫҫӗ.
Шупашкар районӗнчи «Чӑваш бройлерӗ» чӑх-чӗп хапрӑкӗн экс-директорӗ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Директорта темиҫе уйӑх каялла ларнӑ Дмитрий Масликов тӗлӗшпе Шупашкар районӗнчи суд приставӗсем кредитор парӑмне татассинчен пӑрӑннишӗн пуҫиле ӗҫ пуҫарма йышӑннӑ. Д. Масликов ӗҫрен хӑйӗн кӑмӑлӗпе авӑн уйӑхӗн 2-мӗшӗнче пӑрахса кайнӑ. Тилхепене ҫав кун Игорь Мяснянкин текен ҫынна тыттарнӑ.
Предприятин мӗнпур парӑмӗ 28 миллион тенке ҫитсе кайнӑ. Ӗҫ укҫипе те предприяти вӑхӑтра татӑлса пыраймасть.
Ятлӑ-сумлӑ хапрӑкӑн акцийӗн 49 проценчӗ Чӑваш Енӗн харпӑрлӑхӗнче пулнине кура ӑна республика сутса яма йышӑннине те Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аукцион ҫурла уйӑхен 26-мӗшӗнче иртмеллеччӗ. Анчах туянас кӑмӑллисем тупӑнманнине кура акцие сутма май килмен.
Шупашкар районӗнчи «Чӑваш бройлерӗ» чӑх-чӗп хапрӑкӗн экс-директорӗ тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Директорта темиҫе уйӑх каялла ларнӑ Дмитрий Масликов тӗлӗшпе Шупашкар районӗнчи суд приставӗсем кредитор парӑмне татассинчен пӑрӑннишӗн пуҫиле ӗҫ пуҫарма йышӑннӑ. Д. Масликов ӗҫрен хӑйӗн кӑмӑлӗпе авӑн уйӑхӗн 2-мӗшӗнче пӑрахса кайнӑ. Тилхепене ҫав кун Игорь Мяснянкин текен ҫынна тыттарнӑ.
Предприятин мӗнпур парӑмӗ 28 миллион тенке ҫитсе кайнӑ. Ӗҫ укҫипе те предприяти вӑхӑтра татӑлса пыраймасть.
Ятлӑ-сумлӑ хапрӑкӑн акцийӗн 49 проценчӗ Чӑваш Енӗн харпӑрлӑхӗнче пулнине кура ӑна республика сутса яма йышӑннине те Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Аукцион ҫурла уйӑхен 26-мӗшӗнче иртмеллеччӗ. Анчах туянас кӑмӑллисем тупӑнманнине кура акцие сутма май килмен.
+32.3 °C